Praten over de dood. Vind jij dit ook zo lastig? Toch is de dood een wezenlijk onderdeel van het bestaan. Je kunt het wel doodzwijgen, maar daarmee is het niet verdwenen.

Waar komt toch die verlegenheid om te praten over de dood vandaan? We hebben er allemaal mee te maken. Wegkijken betekent niet dat het er niet is. En vroeg of laat haalt de dood ons toch in.

Praten over de dood is praten over het leven

Er valt veel over te leren. Er is veel meer te weten dan alleen het sterven zelf. Eigenlijk gaat het erom te leren hoe hier mee om te gaan. En dan gaat het over het leven. Jouw leven. Omgaan met de dood is een stukje levenskunst. Praten over de dood helpt je de waarde van het leven te zien, een goed leven.

Het probleem recht in de ogen durven kijken is de eerste en belangrijkste stap die je kunt nemen. Dat geeft je ruimte om er makkelijker en meer ontspannen mee om te gaan. Maar wat is het probleem?

Er zijn blokkades die het gesprek over de dood lastig maken

Een gesprek over de dood is lastig. Veel mensen ervaren blokkades wanneer het onderwerp over de dood ter sprake komt. Welke dit zijn noem ik hieronder.

1. Angst

Angst is een grote beperkende factor. En angst voor alles wat met dood te maken heeft, zal je hinderen in je functioneren als mens. Angst blokkeert je en versmalt je blik. Het maakt dat je minder ziet van het goede om je heen. Dit goede willen we toch graag? Een goed leven.

2. Omgaan met je eigen verdriet

Verdriet is een emotie. En emoties zijn waardevol, deze geven kleur aan je leven. Het hoort bij de levenskunst om je emoties te kunnen reguleren. Doe je dit niet, dan loop je het risico dat de emotie jou meeneemt. En dat hoeft niet. Je bent je eigen baas en je kunt jezelf sturen.

3. Verlegenheid

Verlegenheid ontstaat vaak wanneer we onszelf kleiner denken dan we in werkelijkheid zijn: een waardevol mens met eigen kwaliteiten. Daarmee mag je op je eigen manier invulling aan het leven geven. Allen jij kunt jezelf zijn! En dat zul je altijd anders doen dan de rest van de wereld. Eigenlijk ben je dit aan jezelf en aan de wereld verplicht.
Met hoe jij denkt en spreekt over de dood geef je juist meer kleur aan je leven en aan dat van anderen.

4. Onmacht

De dood is een onderdeel van ons leven waar we geen controle over hebben. Wij kunnen de dood niet naar onze hand zetten.
Maar over de invloed die het heeft, heb je wel controle. Je kunt je gevoelens erover sturen door te kiezen wat je wilt en kunt doen. Door je breed te oriënteren over dit onderwerp verzamel je meer keuzemogelijkheden. En kiezen is controle hebben.

5. Onbekendheid

In onze tijd is de dood meer naar de rand van onze samenleving geschoven. We leven veel meer op ons zelf en het is geen spannend nieuwsitem. Er zijn veel minder gelegenheden om er mee in aanraking te komen. Kindersterfte is gelukkig heel erg teruggedrongen. Oudere mensen nemen veel minder deel aan het maatschappelijk leven. Dit waren in vroegere tijden wel de gelegenheden waar de dood veel vaker zichtbaar was. Als je het niet opzoekt, zal het leven je weinig leren over wat dood is.

6. Onverschilligheid

Tenslotte kan het ook zijn dat het je totaal niet boeit. Praten over de dood? Nee hoor, niet nodig. Als het zover is, zien we het wel.

Dit lijkt gemakkelijk. Maar wanneer het dan je leven binnenkomt, zal het je des te harder raken. Je mist dan de tools om invulling te geven aan de totaal nieuwe onbekende wereld waar je dan in terecht komt.

Gelukkig kun je op veel verschillende manieren invulling geven aan ‘praten over de dood’. Emoties is één van de vele mogelijkheden. Het is best een boeiende omgeving waar nog een wereld te winnen is.

Wat wel helpt om te kunnen praten over de dood

Als uitvaartfotograaf zie en hoor ik veel. Het valt me op dat bij een overlijden in welk gezin dan ook het verdriet overal gelijk is. Maar er is een onderscheid in omgang met elkaar. Juist in die gezinnen waar er een open en eerlijk onderling contact is, is het gesprek erover gemakkelijker. Hoe groot het verdriet ook is, zij verdrinken er niet in. Er is een taal waarmee men contact houdt met elkaar en de omstandigheden. Dit is de taal van de liefde. Overal worden er andere woorden gesproken. Maar het is altijd verstaanbaar.

Het thema praten over de dood is breed

Praten over de dood is veel meer dan de confrontatie met een overlijden. Een overlijden is eigenlijk het laatste stukje. Er zijn veel goeie onderwerpen die gerelateerd zijn aan de dood en gaan vaak over praktische zaken. Zaken die in de loop van het leven aan de orde kunnen komen. En dat is heel breed: inkomen, verzekeringen, voogdijschap, nalatenschap, invulling van een uitvaart, muziek, geloof, vrienden en familie, herinneringen, ouders, kinderen, bloemen, foto’s, wachtwoorden van de computer, bankzaken enz..

Kortom, met de dood gaat het over het leven. Hoe vul je je leven in. In de wetenschap dat geld en goed betrekkelijk zijn. It lêste himd hat immers gjin bûsen. (het doodshemd heeft immers geen zakken)

De dood bespreekbaar maken

Er zijn veel meer thema’s waarmee je de dood bespreekbaar kunt maken. Weet je ééntje die hier niet is genoemd? Schrijf die hieronder dan op. Dan neem ik die mee in de lijst met thema’s en kom ik er in een andere blog op terug.

Of zou je graag met een vertrouwd iemand hierover willen praten? Neem dan contact op met Sabina Rietveld van Rietveld Rouw- en verliesbegeleiding.